483 _ استقرار حج

بسم الله الرحمن الرحیمعقد موقت بدون ذکر مدت مشهور فقهای شیعه قائل هستند که اگر در عقد موقت به هر علتی مدت عقد بیان نشود عقد به صورت دائم منعقد می شود و طرفین باید احکام عقد دائم را رعایت کنند .ظاهرا دلیل عمده آقایان دو روایت در این مورد است .٢٦٤٩٦ - [1]مُحَمَّدُ بْنُ‌ يَعْقُوبَ‌ عَنْ‌ عَلِيِّ‌ بْنِ‌ إِبْرَاهِيمَ‌ عَنْ‌ أَبِيهِ‌ عَنِ‌ اِبْنِ‌ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ‌ عَبْدِ اللَّهِ‌ بْنِ‌ بُكَيْرٍ قَالَ‌: قَالَ‌ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ‌ عَلَيْهِ‌ السَّلاَمُ‌ فِي حَدِيثٍ‌: إِنْ‌ سُمِّيَ‌ الْأَجَلُ‌ فَهُوَ مُتْعَةٌ‌ وَ إِنْ‌ لَمْ‌ يُسَمَّ‌ الْأَجَلُ‌ فَهُوَ نِكَاحٌ‌ بَاتٌّ‌.[2]٢٦٤٩٧ - [3]وَ بِالْإِسْنَادِ السَّابِقِ‌ عَنْ‌ أَبَانِ‌ بْنِ‌ تَغْلِبَ‌: فِي حَدِيثِ‌ صِيغَةِ‌ الْمُتْعَةِ‌ أَنَّهُ‌ قَالَ‌ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ‌ عَلَيْهِ‌ السَّلاَمُ‌، فَإِنِّي أَسْتَحْيِي أَنْ‌ أَذْكُرَ شَرْطَ الْأَيَّامِ‌ قَالَ‌ هُو أَضَرُّ عَلَيْكَ‌ قُلْتُ‌ وَ كَيْفَ‌ قَالَ‌ لِأَنَّكَ‌ إِنْ‌ لَمْ‌ تَشْرِطْ كَانَ‌ تَزْوِيجَ‌ مُقَامٍ‌ وَ لَزِمَتْكَ‌ النَّفَقَةُ‌ فِي الْعِدَّةِ‌ وَ كَانَتْ‌ وَارِثاً وَ لَمْ‌ تَقْدِرْ عَلَى أَنْ‌ تُطَلِّقَهَا إِلاَّ طَلاَقَ‌ السُّنَّةِ‌.[4](مسألة ١٢): يشترط في النكاح المنقطع ذكر الأجل فلو لم يذكره متعمدا أو نسيانا بطل متعة و انعقد دائما على إشكال .[5]اما بطلان عقد موقت : لأنها مشروطة بذكر الأجل و إذا انتفى الشرط ينتفي المشروط لا محالة لقاعدة: «انتفاء المشروط بانتفاء الشرط». أما الانقلاب دائما فلأصالة الصحة بعد قصد أصل النكاح، و ذكر الأجل كان مانعا عن تحقق الدوام فإذا زال المانع أثّر المقتضي أثره، للإطلاقات و العمومات بعد كون أصل النكاح و النكاح المنقطع من باب تعدد المطلوب 483 _ استقرار حج...ادامه مطلب

بسم الله الرحمن الرحیم در مواردی که حد شرعی قتل بیان شده است سوال این است که مجری حکم قتل چه کسی است و آیا هر مومنی میتواند حکم را اجرا کند در باره اکثر احکام گفته شده که تنها حاکم شرع می تواند حکم را اجراء کند [1] که محل تامل است .اما بر خلاف قاعده کلی در برخی موارد گفته شده هر مومنی که شنید میتواند متهم را بکشد ساب النبی : علامه و شهید دارند : و سابّ النبيّ صلّى اللّٰه عليه و آله أو أحد الأئمّة عليهم السّلام يقتل، و يحلّ لكلّ من سمعه قتله، مع الأمن عليه و على ماله و غيره من المؤمنين، لا مع الضرر.[2]شهید ثانی : و سابّ النبيّ أو أحد الأئمّة عليهم السلام يقتل و لو من غير إذن الإمام، ما لم يخف على نفسه أو ما له أو على مؤمن .[3] در مورد مرتد هم گفته شده است که هر کس شنید میتواند متهم را بکشد علامه : المرتدّ إن كان عن فطرة و كان ذكرا بالغا عاقلا وجب قتله، و لو تاب لم تقبل توبته. و يتولّى قتله الإمام، و يحلّ لكلّ سامع قتله.[4]مدنی : لا اشكال نصا في انه يجوز قتل المرتد لكل من سمع منه تكذيب النبي (ص) [5]و ظاهرا به روایات زیر تمسک شده است [6]٢١ - عَلِيُّ‌ بْنُ‌ إِبْرَاهِيمَ‌ عَنْ‌ أَبِيهِ‌ عَنِ‌ اِبْنِ‌ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ‌ هِشَامِ‌ بْنِ‌ سَالِمٍ‌ عَنْ‌ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ‌ عَلَيْهِ‌ السَّلاَمُ‌: أَنَّهُ‌ سُئِلَ‌ عَنْ‌ رَجُلٍ‌ شَتَمَ‌ رَسُولَ‌ اللَّهِ‌ صَلَّى اللَّهُ‌ عَلَيْهِ‌ وَ آلِهِ‌ فَقَالَ‌ «يَقْتُلُهُ‌ الْأَدْنَى فَالْأَدْنَى قَبْلَ‌ أَنْ‌ يُرْفَعَ‌ إِلَى الْإِمَامِ‌».[7]٣٥٤٦ - رَوَى هِشَامُ‌ بْنُ‌ سَالِمٍ‌ عَنْ‌ عَمَّارٍ السَّابَاطِيِّ‌ قَالَ‌ سَمِعْتُ‌ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ‌ عَلَيْهِ‌ السَّلاَمُ‌ يَقُولُ‌: «كُلُّ‌ مُسْلِمٍ‌ بَيْنَ‌ مُسْلِمَيْنِ‌ [8]ارْتَدَّ عَنِ‌ 483 _ استقرار حج...ادامه مطلب

بسم الله الرحمن الرحیمکاشف الغطاء : و منها: صوم ستّة أيّام بعد عيد الفطر، و تركه أولى.[1]در عروه آمده و منها: صوم ستّة أيّام بعد عيد الفطر بثلاثة أيّام أحدها العيد [2] خميني: في استحباب صومها بالخصوص تأمّل‌[3]فاضل : في استحبابه بالخصوص إشكال كبعض ما قبله.[4]ظاهرا مستند این مسئله دو رایت در این مورد است اول : خبر الزهدي: وَ أَمَّا الصَّوْمُ الَّذِي صَاحِبُهُ فِيهِ بِالْخِيَارِ فَصَوْمُ يَوْمِ الْجُمُعَةِ وَ الْخَمِيسِ وَ صَوْمُ الْبِيضِ وَ صَوْمُ سِتَّةِ أَيَّامٍ مِنْ شَوَّالٍ بَعْدَ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ صَوْمُ يَوْمِ عَرَفَةَ وَ صَوْمُ يَوْمِ عَاشُورَاءَ فَكُلُّ ذَلِكَ صَاحِبُهُ فِيهِ بِالْخِيَارِ إِنْ شَاءَ صَامَ وَ إِنْ شَاءَ أَفْطَرَ[5]روایت طبق نظر مجلسی ضعیف است [6] که با ادله من بلغ البته با اختلاف مبنی درست می شود و در این روایت به صورت مطلق شش روز ماه شوال بعد از ماه رمضان را مستحب شمرده است لما رواه العامة عن رسول اللّٰه صلّى اللّٰه عليه و آله أنّه قال: (من صام رمضان و أتبعه بستّ من شوّال فكأنّما صام الدهر) [7]این روایت هم مطلق است و شش روز بعد از رمضان را مستحب شمرده است و إطلاق تلك الأخبار يقتضي عدم الفرق بين كون الستة متصلة بالعيد أو منفصلة عنه، [8]اما از طرفی روایت دیگری داریم که از روزه گرفتن سه روز بعد از عید فطر و قربان نهی شده است دوم : 2- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْمُكَارِي عَنْ زِيَادِ بْنِ أَبِي الْحَلَّالِ قَالَ قَالَ لَنَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع لَا صِيَامَ بَعْدَ الْأَضْحَى ثَلَاثَةَ أَيَّامٍ وَ لَا بَعْدَ الْفِطْرِ ثَلَاثَةَ أَيَّامٍ إِنَّهَا أَيَّامُ أَكْلٍ وَ شُرْبٍ.[9]از لحاظ سند این روایت ه 483 _ استقرار حج...ادامه مطلب

بسم الله الرحمن الرحیمقاعده کلی که البته بدون استثناء نیست این است که بین نماز و روزه تلازم وجود دارد یعنی هرگاه نماز شکسته باشد نباید روزه گرفت و هر وقت نماز تمام باشد می توان روزه گرفت .عروه : إذ المدار في تقصير الصوم على تقصير الصلاة فكلّ سفر يوجب قصر الصلاة‌ يوجب قصر الصوم و بالعكس [1]طبق قاعده کلی فردی که در روز به مسافرت می رود باید نمازش را شکسته بخواند و فرقی نمی کند که از شب قبل قصد مسافرت داشته باشد یا خیر و بنا بر این ، طبق قاعده این فرد نمی تواند روزه بگیرد . اما برخی این مورد را از استثنائات قاعده دانسته اند و گفته اند اگر از شب قصد مسافرت نداشته باشد با اینکه نمازش شکسته است اما میتواند یا باید روزه بگیرد .عروه : و كذا يصح الصوم من المسافر إذا سافر بعد الزوال كما أنّه يصح صومه إذا لم يقصر في صلاته كناوي الإقامة عشرة أيّام، و المتردد ثلاثين يوما، و كثير السفر، و العاصي بسفره. [2]بدون قید نوشته اند اگر مسافر بعد از ظهر مسافرت کند روزه او صحیح است و از مفهومش استفاده می شود که اگر قبل از ظهر مسافرت کند روزه اش مطلقا اشکال دارد .زنجانی : مسأله 1730- در ماه رمضان اگر روزه‌دار از شب در فكر سفر نباشد- حتى به نحو ترديد- و در روز مسافرت كند بايد روزه را تمام كند، چه پيش از ظهر سفر كند، چه بعد از ظهر، و چنانچه از شب در فكر سفر باشد اگر بعد از ظهر مسافرت كند بايد روزه را بگيرد، و اگر پيش از ظهر مسافرت كند، وقتى به حد ترخص برسد مى‌تواند روزه را بخورد- و صحّت روزه‌گرفتن محلّ اشكال است[3] خوئى، تبريزى: در صورتى كه از شب نيت سفر داشته باشد روزه‌اش باطل مى‌شود و الا بنا بر احتياط واجب روزه را تمام كند و بعداً قضا كند (تبريزى: بعداً قضا لازم نيست)[4]شیخ طوسی : و م 483 _ استقرار حج...ادامه مطلب

بسم الله الرحمن الرحیم ذکر سجده سهو در عروه آمده (مسألة 7): كيفيّته أن ينوي و يضع جبهته على الأرض أو غيرها ممّا يصحّ السجود عليه و يقول: بسم اللّٰه و باللّٰه و صلّى اللّٰه على محمّد و آله ، أو يقول: بسم اللّٰه و باللّٰه اللّهمّ صلِّ على محمّد و آل محمّد، أو يقول: بسم اللّٰه و باللّٰه السلام عليك أيّها النبيُّ و رحمة اللّٰه و بركاته ، ثمّ يرفع رأسه و يسجد مرّة أُخرى، و يقول ما ذكر، و يتشهّد و يسلّم [1]محقق خویی : سجود السهو سجدتان متواليتان و تجب فيه نية القربة و الأقوى وجوب الذكر في كل واحد منهما، و الأحوط في صورته: «بسم اللّه و باللّه السلام عليك أيها النبي و رحمة اللّه و بركاته» و يجب فيه التشهد بعد رفع الرأس من السجدة الثانية، ثم التسليم و الأحوط اختيار التشهد المتعارف.[2]آقای روحانی : و الاحوط وجوبا وجوب الذكر في كل واحد منهما. و الاحوط في صورته: (بسم الله و بالله السلام عليك ايها النبي و رحمة الله و بركاته).و الاحوط لزوما الجمع بين السلام بدون واو و بينه معها) (، و يجب على الاحوط لزوما فيه التشهد بعد رفع الرأس من السجدة الثانية ثمّ التسليم و عليه اختيار التشهد المتعارف)[3]ظاهرا نظرشان این است که در سجده بنا بر احتیاط هم بگوید " بسم الله و بالله السلام عليك ايها النبي و رحمة الله و بركاته " و هم بگوید " بسم الله و بالله و السلام عليك ايها النبي و رحمة الله و بركاته" در سجده سهو چند مساله مورد اختلاف است اول : اصلا ذکر واجب است یا خیر دوم : بر فرض وجوب ایا ذکر خاصی لازم است یا هر ذکری کافی است سوم : بنا بر لزوم ذکر خاص چه ذکری واجب است چهارم : در تشهد و سلام همان تشهد متعارف لازم است یا تشهد دیکری لازم است .اما در اصل وجوب ذکر ظاهرا مشهور قائل به وجوب شده ان 483 _ استقرار حج...ادامه مطلب

بسم الله الرحمن الرحیم تصرف ناقل عین در زمان خیار در بیع شرط ظاهرا شهرت بلکه اجماع وجود دارد که تصرف ناقل عین جائز نیست . لا يجوز للمشتري فيما بين العقد إلى انتهاء مدة الخيار التصرف الناقل للعين من هبة أو بيع أو نحوهما،[1]مرحوم سید : الثامنة: لا يجوز للمشتري ببيع الخيار بشرط ردّ الثمن للبائع أن يؤجر المبيع أزيد من مدّة الخيار للبائع، و لا في مدّة الخيار من دون اشتراط الخيار حتّى إذا فسخ البائع يمكنه أن يفسخ الإجارة، و ذلك لأنّ‌ اشتراط الخيار من البائع في قوّة إبقاء المبيع على حاله حتّى يمكنه الفسخ، فلا يجوز تصرّف ينافي ذلك .[2]مرحوم سید در این مساله هر نوع تصرفی را در زمان خیار به صورت مطلق حتی غیر از خیار شرط و ظاهر عبارت ایناست که عدم جواز حکم وضعی است و به معنی بطلان تصرفات ناقله است و همانطور که برخی محشین نوشته اند تصرفات حکم معامله فضولی را دارد هر چند برخی تصریح به صحت کرده اند .محقق خویی : هذا بحسب التكليف لكنه لو آجر لا تبعد الصحّة و لكنه إذا فسخ العقد في وقته أخذ من المشتري بدل التالف من المنفعة.مسألة 126: لا يجوز للمشتري فيما بين العقد إلى انتهاء مدة الخيار التصرف الناقل للمبيع‌ من هبة أو بيع أو نحوهما و لو تصرف كذلك صح و إن كان آثماً،[3]قمی : وجه عدم الجواز ان البائع يريد الرجوع الى العين و لم يقطع النظر عن ماله و لذا جعل لنفسه الخيار فاشتراط عدم التصرف في المبيع من قبل البائع على المشتري واضح فيجب على المشتري العمل بالشرط فيحرم التصرف فيه [4]سبزواری : إن تعلق الحق برد عين المبيع من حيث هي و الوجه في المنع حينئذ واضح لأنه تصرف في حق الغير بدون إذنه، و هو باطل بالأدلة الأربعة كما تقدم مرارا فيكون من صغريات الفضولي، فإن أجاز من له الخيار يصح و إلا يبطل، و 483 _ استقرار حج...ادامه مطلب

بسم الله الرحمن الرحیمانقطاع زوجیت با موت ظاهرا دلیل خاصی بر اینکه زوجیت با موت یکی از طرفین باقی می ماند یا از بین می رود اقامه نشده است و حکم کلی هم نمی تواند داد بلی برخی آثار زوجیت بعد از موت باقی است و برخی اثار زوجیت با فوت مرتفع می شود که فقهاء به مناسبت هر یک گاهی حکم به بقاءزوجیت نموده و گاهی حکم به ارتفاع زوجیت داده اندظاهراً قول مشهور شیعه آن است که با مرگ یکی از زن و شوهر، رابطه زوجیت از بین می‌رود. لذا؛ پس از مرگ زن، مرد مى‌تواند با خواهر او ازدواج کند و اگر چهار زن دیگر بگیرد، زن پنجم محسوب نمى‌شود، و حتى حقّ تمتّع با زن مُرده را‌ ندارد و اینکه بعضى از احکام زوجیت مثل جواز نظر و مس و غسل دادن، پس از مرگ زوجه باقى است، به معناى بقای زوجیت بین آنها نیست،[1]الزوج و الزوجة، فيجوز لكلّ منهما تغسيل الآخر[2]و يجوز لكلّ‌ منهما النظر إلى عورة الآخر و إن كان يكره [3]محقق خویی : فلا إشكال في جواز تغسيل كل من الزوج و الزوجة صاحبه و لو مع وجود المماثل، و يدلُّ عليه الأخبار الكثيرة[4]شهید و محدث بحرانی و کاشف الغطاء این را از دلائل بقاء علقه زوجیت می دانند : إذ لم تخرج بالموت عن الزوجية و من ثم جاز له تغسيلها.[5]از طرفی وطی زن مرده ظاهرا جائز نیست هر چند لمس او و نظر به او مانعی ندارد و با خواهر او می تواند ازدواج کند و مرد می تواند همسر چهارم اختیار کند اما از طرفی برخی فروع فقهی منوط به عدم بقاء زوجیت شده و برخی منوط به بقاء زوجیت شده است ابی عقیل : المتوفى عنها زوجها لا نفقة لها على مال الميت، لأن علقة الزوجية، انقطعت بالموت.[6]شیخ طوسی در دومورد فتوی خود را مبتنی بر زوال زوجیت با مرگ می کند لو قال لزوجته إذا مت فأنت طالق فمات، لم تطلق، لأن بالموت زال الزو 483 _ استقرار حج...ادامه مطلب

بسم الله الرحمن الرحیم تمام شدن  نماز صفوف  مقدم صاحب عروه :  (مسألة 15): إذا تمّت صلاة الصفّ المتقدّم و كانوا جالسين في مكانهم أشكل بالنسبة إلى الصفّ المتأخّر، لكونهم حينئذٍ حائلين غير مصلّين، نعم إذا قاموا بعد الإتمام بلا فصل و دخلوا مع الإمام في صلاة أُخرى لا يبعد بقاء قدوة المتأخّرين.[1]مسألة 28- إذا انفرد بعض المأمومين أو انتهت صلاته‌ - كما لو كانت صلاته قصرا- فقد انفرد من يتصل به إلا إذا عاد إلى الجماعة بلا فصل.[2]اقایان آل ياسين و خوانساري وگلپايگاني و آقا ضياء و حائري و شيرازي و نائيني و منتظری[3]  حاشیه دارند که نماز مطلقا فرادی می شود.آنچه در بین مردم  و مساجد ما متعارف است  که معمولا  افرادی که نمازشان  تمام می شود صبر میکنند و بعد از رکوع  اما در رکعت سوم و یا چهارم اقتداء میکنند  اجماعا باعث فرادی شدن صفوف بعدی می شود و در مواردی که جمعیت مسافرین بیشتر از حاضرین  هست مثل حرم  مطهر قم و مشهد  باعث فرادی شدن صفوف متاخر  می شود و حتی اقتداء  مجدد افرادی که نمازشان تمام شده محل اشکال است  و  نماز خود آنها هم  جماعت نمی شود  چون با فرادی شدن  صفوف قبلی  جماعت اینها هم  مشکل است اما اگر بلافاصله  افرادی که نمازشان فرادی شده است  به امام اقتداء کنند  مرحوم سید  حکم به صحت نماز  بقیه داده اند که طبعا نماز خود این افراد هم صحیح است  آقای قمی : اتمامه بالدليل مشكل الا أن يتم الأمر بالسيرة فتأمل.[4]اقای سبزواری : لاستصحاب بقاء الإمامة و الائتمام، و يمكن إجراء حكم المتهيئين عليهم حينئذ.[5] اما برخی اقایان مطلقا  اشکال کرده اند 483 _ استقرار حج...ادامه مطلب

بسم الله الرحمن الرحیماقتداء در رکعت سوم و چهارم (مسألة 24): إذا أدرك المأموم الإمام في الأخيرتين فدخل في الصلاة معه قبل ركوعه وجب عليه قراءة الفاتحة و السورة إذا أمهله لهما و إلّا كفته الفاتحة على ما مرّ، و لو علم أنّه لو دخل معه لم يمهله لإتمام الفاتحة أيضاً فالأحوط عدم الإحرام إلّا بعد ركوعه فيحرم حينئذٍ، و يركع معه و ليس عليه الفاتحة حينئذٍ.[1]و تنها اقای جواهری  اقتداء در فرض اینکه می داند نمی تواند حمد را بخواند اجازه می دهد.   محقق خویی : (مسألة 813): إذا أدرك الإمام في الأخيرتين وجب عليه قراءة الحمد و السورة، و إن لزم من قراءة السورة فوات المتابعة في الركوع اقتصر على الحمد، و إن لزم ذلك من إتمام الحمد، فالأحوط- لزوما- الانفراد، بل الأحوط استحبابا له إذا لم يحرز التمكن من إتمام الفاتحة قبل ركوع الامام عدم الدخول في الجماعة حتى يركع الامام، و لا قراءة عليه.[2]اقای وحید دارد که اگر یقین ندارد  که به حمد می رسد بنا براحتیاط واجب اقتداء نکند [3]اقایان سیستانی و روحانی  مسألة 813: إذا أدرك الإمام في الأخيرتين وجب عليه قراءة الحمد‌ و كذا السورة على الأحوط و إن لزم من قراءة السورة فوات المتابعة في الركوع اقتصر على الحمد، و إن لزم ذلك من إتمام الحمد بأن لم يتمكن من إدراك‌ الإمام راكعاً إذا أتم قراءته جاز له قطعه و الركوع معه على الأظهر و إن كان الأحوط أن ينفرد في صلاته، و الأحوط لزوماً إذا لم يحرز التمكن من إتمام الفاتحة قبل ركوع الإمام عدم الدخول في الجماعة حتى يركع الإمام، و لا قراءة عليه.[4]کسی که در رکعت سوم و چهارم  امام جماعت  می خواهد به امام  اقتداء کند  باید حمد و سوره خود را بخواند  واگر  نتواند  تنها حمد را 483 _ استقرار حج...ادامه مطلب

الف ) اگر کشیدن زیر آب استخر پرورش ماهی از نظر عرف صید تلقی شود  ماهیها حلال هستند .

483 _ استقرار حج...